Σήμερα συναντάμε συχνά την αντίληψη, ότι όλα είναι αποτέλεσμα του τυχαίου. Είναι ίσως μια εύκολη απάντηση, σ’ ένα κόσμο στον οποίο παρατηρούμε ότι όλα υπακούν σ’ μια εκπληκτική τάξη. Η ακριβής για παράδειγμα ελλειπτική τροχιά της γης, γύρω από τον ήλιο και παράλληλα γύρω από τον εαυτό της, η εναλλαγή των εποχών και η ελικοειδής προς τα εμπρός κίνηση όλων των πλανητών γύρω από έναν άξονα με οδηγό πάλι τον ήλιο, η διαρκής εξέλιξη των ορυκτών και όλων των ειδών στον πλανήτη μας, φανερώνουν τουλάχιστον ότι όλα βαδίζουν προς κάπου, προς ένα σκοπό. Φανερώνουν επίσης μια αρμονία, που δεν μπορεί η λογική να δικαιολογήσει ως ένα αποτέλεσμα σύμπτωσης και τύχης. Μπορούμε εύλογα να ισχυριστούμε ότι όλα ακολουθούν μια πορεία και κατευθύνονται προς ένα σκοπό, αδιόρατο ακόμη για τον ορθολογιστικό νου.

Από την άλλη σ’ ένα κόσμο αφθονίας αλλά και έλλειψης, σ’ ένα κόσμο μη ισορροπημένο, έχει επικρατήσει ο αποπροσανατολισμός. Τι να την κάνουμε την ελευθερία όταν δεν ξέρουμε πού πηγαίνουμε, ούτε από πού ερχόμαστε; Έχει χαθεί εκείνος ο σκοπός που μπορεί να δώσει ένα αληθινό και βαθύ νόημα στη ζωή, που σήμερα χρειαζόμαστε οι άνθρωποι, είτε ζούμε στην γυάλα του δυτικού κόσμου, είτε στις χώρες στις οποίες ακόμη και οι βασικές πρώτες ανάγκες δεν ικανοποιούνται. Και στους «δυο κόσμους», υπάρχει έλλειμμα ελευθερίας. Είτε ζούμε με ένα τρόπο, σύμφωνα με τον οποίο όσο περισσότερα έχουμε, τόσο περισσότερα χρειαζόμαστε, είτε ζούμε δουλεύοντας σαν σκλάβοι, η ελευθερία μας είναι ελλειμματική. Και μιλάμε για ελευθερία, γιατί στην φύση υπάρχουν νόμοι που διέπουν την ζωή μας, για αυτό το σκοπό. Για να μπορούμε να κατακτήσουμε μια αληθινή εσωτερική ελευθερία, θεμελιωμένη σε μια ανώτερη ηθική!

Έτσι, όπως στην αρχαία Ρώμη υπήρχαν αυτοί που προτιμούσαν να ζήσουν σαν σκλάβοι, απ’ το να θέσουν σε κίνδυνο την ζωή τους, στις τάξεις μιας λεγεώνας, για τα ιδανικά της Ρώμης , έτσι και σήμερα υπάρχουν εκείνοι που προτιμούν την «ησυχία» τους, απ’ το αναλάβουν την ευθύνη της διαμόρφωσης ελεύθερων πεποιθήσεων! Σήμερα οι άνθρωποι προτιμούν να μην σκέπτονται. Οι ιδέες, εμπεριέχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα και είναι πιο εύκολο οι άλλοι… να σκέπτονται για μας. Σήμερα οι άνθρωποι δεν θέλουν να κουραστούν, να πονέσουν, να προβληματιστούν. Επιδιώκουν μια ζωή χωρίς ανησυχίες, που είναι σαν να επιθυμεί κανείς ένα ποτάμι χωρίς ρεύματα ή μια βουνοκορφή χωρίς ανέμους. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταλήγουν με αυτό τον τρόπο να κατευθύνονται χειραγωγούμενοι από τις γνώμες, τις συνήθειες των πολλών, την επιθυμία της άνεσης. Έχουμε αναρωτηθεί πόσοι σκλάβοι υπάρχουν σήμερα;

Στα μεταπολεμικά χρόνια ακούστηκαν πολλά για τα διάφορα συστήματα, που θα έφερναν την ισορροπία και την ομαλότητα στην ανθρωπότητα. Η ανοδική πορεία προς την ελευθερία δεν μπορεί να πραγματωθεί απλά μέσα απ’ ένα σύστημα, με τον ίδιο τρόπο που κανένα σύστημα δεν μπορεί να σκλαβώσει έναν εσωτερικά ελεύθερο άνθρωπο. Αυτό το παράδειγμα μέσα στην ιστορία, το έχουν δείξει άνθρωποι υψηλού πνευματικού ήθους με τίμημα τις περισσότερες φορές την ίδια τους την ζωή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί, η ιστορία ενός μάρτυρα της ελεύθερης σκέψης και βούλησης στα τέλη του 16ου αιώνα, του αναγεννησιακού φιλόσοφου Τζορντάνο Μπρούνο. Κάηκε ζωντανός στη Ρώμη πιστός στις ιδέες και στα ιδανικά του και όταν κρατούμενος σε άθλιες συνθήκες φυλάκισης, ο φύλακας του απευθύνθηκε, αποκαλώντας τον «φυλακισμένε», αυτός απάντησε: «εσείς είστε οι φυλακισμένοι!» Αυτά τα ιστορικά παραδείγματα, του Σωκράτη, του Πλάτωνα, της Υπατίας, του Ζήνωνος από την Ελέα της Κάτω Ιταλίας και πολλών άλλων αληθινών αγωνιστών της ελευθερίας, αποκαλύπτουν την δύναμη επιρροής ενός ανθρώπου με πραγματικά ελεύθερη βούληση.

Γιατί η ελευθερία ως ένα εξωτερικό αγαθό, προϋποθέτει πάντα την πίστη στην εσωτερική μας ελευθερία. Την πίστη ότι όντως υπάρχει ένα πεδίο στο οποίο μπορούμε να επιλέξουμε με ελευθερία. Ότι πράγματι είμαστε εμείς που ελευθερωνόμαστε. Και αυτή η διαδικασία λαμβάνει χώρα μέσα μας, όπως μέσα μας με τον αντίθετο τρόπο αλυσοδενόμαστε. Στην πρώτη περίπτωση είναι σαν η ψυχή να βρίσκει ξανά τα χαμένα της φτερά και να δοκιμάζει πτήσεις που είναι από την φύση της προορισμένη να κάνει, ενώ στη δεύτερη είναι σαν να πέφτει στο κενό, από το βάρος άχρηστων αναγκών, περιορισμών και φόβων. Από την άλλη, αποτελεί παράδοξο γιατί η ανάγκη να αγοράσουμε το τελευταίο μοντέλο «ifhone» να είναι ντυμένη με τόση ελευθερία; Ποιος το επιτρέπει και ποιος αποφασίζει; Είναι αληθινά δική μας η επιλογή, την ίδια στιγμή που πολλοί άνθρωποι μεταναστεύουν, αγωνιώντας και πεθαίνοντας για μια καλύτερη πατρίδα; Ποιοι τελικά σ’ αυτό τον κόσμο ορίζουν τις τύχες των ανθρώπων; Έχουν ακουστεί πάρα πολλά για την ελευθερία, αλλά στα αλήθεια σήμερα όπου όλα παρακολουθούνται είμαστε ελεύθεροι; Αναζητήσαμε ποτέ την ελευθερία εκείνου του κριτήριου που θα εμπνεύσει να γίνουμε καλύτεροι και αληθινά ελεύθεροι άνθρωποι, χωρίς να χρειάζεται να πεθάνουμε στη δουλειά, αλλά ούτε και να πέσουμε στην οκνηρία; Aναζητήσαμε την ελευθερία εκείνων των κριτηρίων που μπορούν να κάνουν όλη την ανθρωπότητα να αισθάνεται αδελφωμένη; Αποφεύγοντας τους θλιβερούς θρησκευτικούς φανατισμούς και τον αλληλοσπαραγμό. Τέλος την ελευθερία που θα μας επιτρέπει να αποτινάξουμε τις ψεύτικες ανάγκες, έναν αδιόρατο ζυγό, να ελέγξουμε τις ζωικές συγκινήσεις και να μάθουμε να σκεπτόμαστε την ουσία όλων όσων επιθυμούμε;

Σήμερα που όλοι κυνηγάμε το άπιαστο, με την έννοια ότι μόλις το φτάσουμε είναι σαν να μας φεύγει από τα χέρια…, αναρωτιόμαστε αν ακολουθούμε τη σωστή πορεία; Μήπως η ελευθερία μας δεν βρίσκεται σ’ αυτά που μας έχουν μάθει να μας αρέσουν, δεν βρίσκεται στην άνεση, στις ευκολίες και στην κατάκτηση ολοένα και περισσότερων, αλλά κάπου αλλού; Γενικά σε κάθε περίπτωση είτε αποτυχαίνοντας, είτε κατακτώντας αυτά που θέτουμε ως στόχους στη ζωή, παρατηρούμε ότι πάντα κάτι μας λείπει. Γιατί μάλλον, στην αναζήτηση μας δεν βρίσκουμε αυτά που χρειαζόμαστε πραγματικά. Άλλες φορές πάλι επιβεβαιώνουμε ότι το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί είναι να πετύχουμε…! Επειδή ακριβώς αυτή η επιτυχία αποδεικνύεται ένα ψέμα, μπροστά στις αληθινές αξίες της ζωής. Διαπιστώνουμε επίσης, ότι καταφέρνουμε να ξεπερνάμε τις δύσκολες συγκυρίες και περιστάσεις, όταν πάρουμε την απόφαση να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις, να αναλάβουμε την ευθύνη, να οραματιστούμε το μέλλον καλύτερο, κάνοντας κάθε φορά μια νέα αρχή ή μαθαίνοντας να βλέπουμε τα πράγματα από ψηλά!

Και αυτή η κίνηση της ψυχής και του νου, αντιπροσωπεύει μια εσωτερική πραγματικότητα, που επιβεβαιώνεται καθη-μερινά από κάποιους ανθρώπους, χωρίς όμως να υιοθετείται ευρέως ως στάση ζωής. Κάθε φορά που καταφέραμε το επόμενο βήμα είναι που εστιαστήκαμε προς τα μέσα και προς τα πάνω, είναι που εμπιστευτήκαμε τον αληθινό μας εαυτό. Και σε αυτή την κίνηση εδρεύει η ελευθερία μας. Πίσω από κάθε δυσκολία υπάρχει μια λύση κρυμμένη μέσα μας, αρκεί να υψωθούμε πάνω από το πρόβλημα και να φτάσουμε εκεί απ’ όπου θα βλέπουμε τις δυσκολίες ως δοκιμασίες. Τα εμπόδια είναι πάντα εσωτερικά, οπότε η εξέλιξη είναι πνευματική, είναι ηθική και ριζώνει στο Πνεύμα, στην εσωτερική μας φύση, στο Άτομο, όπως μας διδάσκει ο Πλάτωνας. Εκεί εδρεύει η σιγουριά και η ευδαιμονία, στην ατομική μας αυτοπραγμάτωση, όπως εύστοχα διαπίστωσε ο Α. Maslow.

Όπως ένα δέντρο που μεγαλώνει και μπορεί να χαίρεται τον άνεμο, καθώς δυναμώνει και εμπιστεύεται τις ρίζες του. Με παρόμοιο τρόπο, χρειάζεται να αντιλαμβανόμαστε την εξέλιξη με βάση αυτό που είμαστε και γινόμαστε κάθε μέρα και όχι με αυτό που προβάλλουμε προς τα έξω μέσα από διάφορες ψεύτικες μάσκες, χρησιμοποιώντας ως στηρίγματα ψεύτικα αποκτήματα. Η ελευθερία λοιπόν της Βούλησης λαμβάνει χώρα μέσα μας, όταν ξεπερνάμε τις προσκολλήσεις, τους διάφορους φόβους, τους εγωισμούς μας, όταν αντικρίζουμε τους εσωτερικούς μας εχθρούς και τις δοκιμασίες με πνεύμα νίκης. Και όχι όταν αφήνουμε να υπαγορεύουν τους κανόνες του παιχνιδιού οι κατώτερες ενστικτώδεις δυνάμεις μας.

Γιατί η ελευθερία είναι συνώνυμο της αυτοκυριαρχίας, της εσωτερικής ισορροπίας και αρμονίας. Η γκρίνια, ο θυμός, η κακή διάθεση, η επιθετικότητα, η αδιαφορία και η απογοήτευση, είναι κάποια από τα σημάδια που φανερώνουν ότι δεν ασκούμε το δικαίωμα της ελευθερίας. Γιατί η Ελευθερία μας ανήκει όταν ξέρουμε να την ασκούμε εσωτερικά, γιατί πηγάζει από την εσωτερική Βούληση, «να θέλουμε να Είμαστε» και αυτή είναι μια κατάσταση της Συνείδησης που δεν μπορεί κανείς να μας την στερήσει, αν συντονιστούμε αληθινά!

Η ζωή φαίνεται να είναι ένα κομμάτι του δρόμου της δικής μας εξέλιξης. Το πεπρωμένο του ανθρώπου είναι ένας δρόμος εξέλιξης και όπως το λέει ο Γ. Ρίτσος «Η ζωή τραβάει την ανηφόρα….!». Και σε αυτή την διαδρομή οι πιθανότητες να αποκλίνουμε, κάνοντας πιο δύσκολη και επίπονη την προσέγγιση της κορυφής, είναι πολλές. Όπως και οι δοκιμασίες μας επίσης. Μπορεί να πέσουμε σε χαράδρες, να διαγράφουμε κύκλους, επαναλαμβάνοντας την ίδια διαδρομή, να βρεθούμε μπροστά σε αδιέξοδα. Και το ζητούμενο σ’ αυτή την πορεία είναι να βρίσκουμε λύσεις, απολαμβάνοντας την διαδρομή. Γιατί όταν στα αλήθεια ανακαλύπτουμε το κρυμμένο «γιατί» των δυσκολιών, είναι σαν να συναντάμε την πηγή της χαράς και της αιώνιας νιότης, όπως επίσης όταν ανακαλύπτουμε φόρμουλες δράσεις που μας κάνουν καλύτερους.

Οπότε η αλήθεια και πάλι δεν βρίσκεται μόνο στον έναν πόλο. Και οι δύο έννοιες συμπληρώνουν την αλήθεια. Ο δρόμος ως πεπρωμένο υπάρχει, αλλά τον βαδίζουμε και εμείς κάθε στιγμή, σύμφωνα με την δική μας ελευθερία δράσης και απόφασης. Κάθε στιγμή καλούμαστε να επιλέξουμε. Είμαστε αναγκασμένοι να δράσουμε, διαφορετικά μπορούμε να φανταστούμε τον εαυτό μας, είτε να πέφτουμε στην ρουτίνα μια ανιαρής πραγματικότητας, είτε να σταματάμε μπροστά σε ένα αδιέξοδο. Όπως επίσης είμαστε αναγκασμένοι να αναλάβουμε την ευθύνη των δικών μας επιλογών, με απώτερο σκοπό, να είμαστε χρήσιμοι, χωρίς να μας δεσμεύουν οι δράσεις μας. Ένα πράγμα είναι να μας ανταμείψει η ζωή για τις καλές δράσεις μας και άλλη στάση πολύ διαφορετική να είμαστε εξαρτημένοι και δέσμιοι, αυτών που μας αντιστοιχούν, περιμένοντας ανταμοιβή για τα καλά που κάναμε. Και η τελευταία στάση είναι ένα χαρακτηριστικό του ελεύθερου ανθρώπου. «Να ξεχωρίζουμε ως καλά και κακά, μόνο όσα εξαρτώνται από την δική μας βούληση», έλεγαν οι στωικοί φιλόσοφοι. Τότε δεν θα έχουμε κανένα λόγο να ρίξουμε το φταίξιμο στη μοίρα ή να κρατήσουμε εχθρική στάση απέναντι σε άνθρωπο!

Στην Ιστορία υπήρξαν και αυτοί που είχαν το χάρισμα, να δουν την μοίρα τους και το αστέρι που τους οδηγεί καταφέρνοντας να αλλάξουν το «ρου» της Ιστορίας: Η αυτοθυσία των «300 του Λεωνίδα» και η προσπάθεια του Μ. Αλέξανδρου να ενώσει τα διάφορα έθνη, τα άνθη του πνεύματος του Ελληνικού πολιτισμού με τον μυστικισμό της Ανατολής, να εδραιώσει το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας και να κάνει τους λαούς να συμβιώνουν, αποτελούν δύο κοντινά για εμάς τους Έλληνες παραδείγματα, έκφρασης μιας ισχυρής βούλησης. Εμείς, αναλαμβάνουμε την πρόκληση να είμαστε κύριοι της δικής μας μοίρας;

Οπλισμένοι με την ελευθερία του εσωτερικού Είναι μας, βρίσκουμε την δύναμη να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας όπως αληθινά είναι. Μαθαίνουμε να βαδίζουμε μέσα στα πάθη μας και να γινόμαστε μπροστά σε κάθε δυσκολία καλύτεροι. Είναι η ελευθερία της βούλησης, που μας ανυψώνει και μας βοηθά να εντάξουμε στη ζωή μας όλα τα παράδοξα. Γιατί από ψηλά μπορούμε να αγκαλιάσουμε και να ενοποιήσουμε όλα τα αντίθετα. Όπως ο Ήλιος το καταφέρνει με τους πλανήτες του, εναρμονίζοντας τις κινήσεις τους γύρω από μια συνεχομένη πορεία προς τα εμπρός, έτσι και για εμάς η ελεύθερη βούληση αποτελεί το εσωτερικό κέντρο αναφοράς μας, τον εσωτερικό οδηγό μας, που δεν είναι άλλος από την ατομική μας συνείδηση. Ας την αναζητήσουμε…..!