Είναι παράξενο αυτό το βασίλειο της φύσης, επειδή οι άνθρωποι κυριαρχούνται από εντελώς διαφορετικά συναισθήματα ως προς τα ζώα. Έτσι, άλλοτε τα φοβόμαστε, άλλοτε τα θέλουμε, άλλοτε μας είναι αδιάφορα... όμως δύσκολα τα θαυμάζουμε. Αυτό θα μπορούσε να μας κάνει να δούμε το την έκταση που η Μάγια έθεσε στη διάθεση αυτής της ιδιαίτερης μορφής ζωής. Όταν κρίνουμε τα ζώα, τοποθετούμαστε σε δύο ακραίες οπτικές γωνίες: ή τα βλέπουμε σαν βλαβερά κτήνη, από τα οποία θα πρέπει να ξεφύγουμε ή καλύτερα να φροντίσουμε να τα σκοτώσουμε ή τα θεωρούμε κατώτερα όντα -από τους ανθρώπους- στα οποία μπορούμε να κυριαρχήσουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε χωρίς μεγάλους περιορισμούς. Στην ενδιάμεση κατάσταση χωράνε όλες οι δυνατές αποχρώσεις: εδώ δεν τοποθετείται μόνο αυτός που σκοτώνει τα ζώα για να υπερασπίσει τον εαυτό του, αλλά κι αυτός που ασκεί το σπορ της θανάτωσης των ζώων. Δεν  μόνο αυτός που κυνηγάει για να φάει, αλλά κι αυτός που απολαμβάνει τη στιγμή που δίνει το θανατηφόρο χτύπημα σ’ ένα ζωντανό σώμα και δεν λείπει αυτός που βασανίζει ζώα, γιατί η ιδιαίτερη δειλία του τον εμποδίζει ν' αναμετρηθεί με άλλους ανθρώπους πιο δυνατούς από αυτόν.

Όμως έβαλε άραγε η φύση τα ζώα στον κόσμο για να τρομάζουν και μόνο ή για να εξυπηρετούν τους ανθρώπους; Και η Μάγια αξιοποιεί το πνεύμα της για να διατηρήσει ένα οικονομικό ερέθισμα για τους ανθρώπους;

Ας δούμε αν πίσω από τα πέπλα της ψευδαίσθησης υπάρχει κάτι άλλο. Λένε ότι τα ζώα δεν έχουν νου, ότι δεν μπορούν να συλλογιστούν. Κατ' αρχήν, αυτό είναι σωστό, αν και δεν ξέρουμε αν είναι για κακό. Στην πραγματικότητα, η έλλειψη λογικής περισσότερο ωφελεί παρά αποβαίνει σε βάρος των ζώων. Χωρίς το νου, το ένστικτο και το αίσθημα ανθίζουν στα ζώα, με όλη την απλότητα και φυσικότητα. 

Στο επίπεδο των ενστίκτων, είναι θεμελιώδη για τα ζώα η τροφή, η διατήρηση στη ζωή, η αναπαραγωγή, η φροντίδα των νεογνών για ένα διάστημα, το να γνωρίζουν να πεθαίνουν αξιοπρεπώς, όταν έρχεται ο καιρός. Υπάρχουν ζώα που τρώνε «μέχρι σκασμού», όμως αυτό δεν είναι ακριβώς μια διαστροφή που τα κάνει να είναι έτσι, αλλά ένα είδος ενστίκτου οικονομίας που τα υποχρεώνει να παίρνουν τα μέτρα τους για "όταν θα υπάρχει έλλειψη".

Ορισμένα φυλάνε την τροφή τους σε σπηλιές ή σε κρυψώνες, άλλα το κάνουν αυτό στα ίδια τους τα στομάχια ή σε ειδικές «τσέπες» που έφτιαξε η Μάγια στα πλάγια του στόματος. Η λειτουργία των ανθρώπων είναι άγνωστη στα ζώα. Υπάρχει ένστικτο διατροφής, όχι όμως διαστροφή. Αν τα ζώα σκοτώνουν για να φάνε, δεν το κάνουν για την ευχαρίστησή τους, είναι η ανάγκη που τα σπρώχνει. Το ζώο επιτίθεται για να αμυνθεί, όχι για να προκαλέσει. Υπερασπίζεται τον εαυτό του ή υπερασπίζεται το νεογνό του, όμως αν δεν διακρίνει κάποιο κίνδυνο στον άνθρωπο, σπάνια τραυματίζει ή σκοτώνει.

Υπάρχει, βεβαίως, ένστικτο της άμυνας, όχι όμως σπορ θανάτου.

Για να τα διατηρήσει στη ζωή, η Μάγια, έχει στη διάθεση των ζώων χίλιες Δυο μεταμφιέσεις που τους επιτρέπουν να καμουφλάρονται μέσα στα χρώματα της φύσης κι έτσι επιβιώνουν απ’ τους εχθρούς τους μεταξύ των οποίων είναι κι ο άνθρωπος. Δεν έχετε δει τα έντομα που το χρώμα τους μπορεί κάποιος να το μπερδέψει με το φύλλωμα; Ή τα μάτια της κουκουβάγιας τη νύχτα που μοιάζουν με πυγολαμπίδες; Δεν έχετε δει το γραμμωτό δέρμα των τίγρεων και των γατιών που περνάει απαρατήρητο μέσα από τα κλαδιά των δέντρων; Η Μάγια  τους βοηθάει όλους, ωστόσο το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό. Υπάρχει σε όλη τη φύση μια φαινομενική σκληρότητα, που δεν είναι τίποτε άλλο από τα απατηλά παιχνίδια της αυτοσυντήρησης. Η δύναμη νικάει. Όμως κάθε ζώο έχει ένα χαρακτηριστικό που του επιτρέπει να υπερασπίζει τον εαυτό του από τα πιο δυνατά. Κανένας δεν είναι ανυπεράσπιστος ούτε χωρίς εφόδια. Όλα είναι ζήτημα αξιοποίησης των ικανοτήτων.

Όλα τα ζώα έχουν το θεμελιώδες ένστικτο της αναπαραγωγής. Από τα πιο μικροσκοπικά έντομα μέχρι τα πιο εξελιγμένα θηλαστικά. Όμως, αν αναλύσουμε αυτά τα τελευταία, με βάση την ομοιότητά τους με την ανθρώπινη φύση, θα δούμε ότι για άλλη μια φορά υπάρχει ένστικτο, αλλά δεν υπάρχει ούτε διαστροφή ούτε πάθος. Τα ζώα ζευγαρώνουν και αναπαράγονται την εποχή του χρόνου που είναι η πιο κατάλληλη για την ανάπτυξη των νεογνών. Αυτές τις στιγμές αναζητούν το ταίρι τους και δεν υπάρχει δύναμη να τους χωρίσει από αυτόν το σκοπό. Όμως όταν παρέλθει η εποχή, το ζώο επιστρέφει στην ήσυχη ζωή του και δεν έχει μυαλό για να εξακολουθήσει να σκέφτεται την ευχαρίστηση μιας ενέργειας χωρίς συνέπειες, μιας ένωσης χωρίς παιδιά. 

Θα μπορούσαμε να μνημονεύσουμε χιλιάδες παραδείγματα για την τεράστια φροντίδα που εκδηλώνουν τα ζώα για το μεγάλωμα των νεογνών τους. Η μητέρα καθοδηγεί το μικρό πουλί, εφόσον δεν μπορεί να είναι ικανό από μόνο του. Όταν έχει επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το παιδί είναι ενήλικο και "κάνει τη ζωή του", ενώ η μητέρα αφοσιώνεται στις δικές της υποθέσεις. Δεν υπάρχει αίσθημα κατοχής, υπάρχει απλά ένα αίσθημα μητρότητας και φροντίδας,  το οποίο τελειώνει όταν τελειώσει ο φυσικός κύκλος του μικρού πλάσματος που γίνεται ενήλικας.

Όλα τα ζώα ξέρουν να πεθαίνουν, και το κάνουν σιωπηλά, ήρεμα, μερικά ίσως με ένα βλέμμα λύπης, όμως χωρίς απελπισία. Τα ζώα δεν σκέφτονται...και γι' αυτό ίσως δεν αμφισβητούν την αιωνιότητά τους.

Αυτά δέχονται τους κύκλους τους και τους ζουν χωρίς να σκέφτονται γι' αυτούς. Αυτά "αισθάνονται" τη ζωή, δεν την εκλογικεύουν. Γι' αυτό δεν βλέπουμε στα ζώα την τυπική ψυχολογική κούραση που τόσο σκοτώνει τους ανθρώπους.

Στα ζώα υπάρχουν δύο τύποι νοημοσύνης. Ο ένας είναι χαρακτηριστικός της ίδιας της ενστικτώδους ανάπτυξης, που τα κάνει να δρουν με σιγουριά σε κάθε στιγμή της ζωής τους και "σοφά" από τη γέννησή τους. Ο άλλος τύπος νοημοσύνης είναι "δανεισμένος", κατά κάποιον τρόπο, ανώτερος από το ίδιο το είδος. Είναι κάτι σαν "ομαδική ψυχή" που υποκινεί υπερευφυείς ενέργειες που καταπλήσσουν ακόμα και τους ανθρώπους.

Το παιχνίδι της Μάγια είναι τέλεια δομημένο. Οι πέτρες, στον ήσυχο κόσμο τους, της ύλης, έχουν ένα είδος κίνησης που κάποτε θα τους αποδοθεί ολοκληρωμένα. Για την ώρα συστέλλονται και διαστέλλονται. Τα φυτά, με τη σταθερή τους ζωτικότητα πάνω στη γη, έχουν ένα είδος αισθήματος όταν ανθίζουν καλύτερα ή χειρότερα, σύμφωνα με τον τρόπο που τα περιποιούμαστε. Και τα ζώα, στον κόσμο τους, των συγκινήσεων, έχουν ένα είδος νοημοσύνης που το αύριο θα τους την εκχωρήσει ολοκληρωτικά στην κατάλληλη στιγμή. Θα πρέπει επίσης να δούμε το γεγονός ότι ο λογικός άνθρωπος έχει αντανακλάσεις από υπερ-λογικά επίπεδα, που για την ώρα δεν του ανήκουν, αλλά που θα γίνουν δικά του με τη σταθερή εξέλιξη.

Η ανώτερη νοημοσύνη των ζώων εκδηλώνεται με πολλαπλά παραδείγματα. Έχουν λεχθεί και γραφτεί αρκετά πράγματα για τη ζωή των μυρμηγκιών ή των μελισσών. Είναι εκπληκτικό να βλέπει κανείς σχηματισμούς με τους οποίους πετούν τα πουλιά, το αποδημητικό ένστικτο που τα μεταφέρει από το ένα μέρος της γης στο άλλο...

Υπάρχει στα ζώα νοημοσύνη για να αντιμετωπίζουν νέες καταστάσεις, για να ξεπερνούν εμπόδια, για να γιατρεύουν πληγές, για να αναγνωρίζουν τη γη τους, για να διατρέχουν δρόμους σχεδόν άγνωστους. Υπάρχει ένα "ραντάρ" σε όλα αυτά που προέρχονται από ένα μακρινό κόσμο, πέρα από τον κόσμο των υγιών ενστίκτων και των καθαρών συγκινήσεων. Ένα ραντάρ που είναι το αρχέτυπο του νου, μιας πρακτικής και χωρίς παγίδες νοημοσύνης, κάπως διαφορετικής απ' αυτήν που έχουν τώρα οι άνθρωποι. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε "συλλογική ψυχή", όπως είπαμε πιο πριν, ή "μεγάλο νου του ζωικού κόσμου".

Όμως καθώς οι συγκινήσεις είναι τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του ζωικού κόσμου, θέλουμε να δώσουμε λίγη περισσότερη προσοχή για να τις διακρίνουμε στα παιχνίδια της Μάγια.

Τα ζώα δεν είναι όλα ίδια. Όπως συμβαίνει και με τους ανθρώπους, τα φυτά και τις πέτρες, υπάρχουν τα περισσότερο και  τα λιγότερο εξελιγμένα ζώα. Συνηθίζουμε να δεχόμαστε ότι τα περισσότερο εξελιγμένα είναι εκείνα που ονομάζουμε οικιακά. Είναι αυτά που ζουν με τους ανθρώπους, δέχονται τους νόμους τους, τους συμμερίζονται, τους σέβονται και τους αγαπούν. 

Το να λέμε ότι τα οικιακά ζώα είναι πιστά είναι λίγο για να δείξει αυτό που θέλω να πω στ' αλήθεια. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει ευπείθεια. Κατά κάποιον τρόπο, αν θέλαμε να δώσουμε ένα παράδειγμα ευπείθειας -ω, τι ντροπή για μας- θα έπρεπε να ανατρέξουμε στα ζώα...Όμως εγώ πιστεύω πως τα ζώα λατρεύουν τους ανθρώπους, γιατί αυτοί εκφράζουν ένα θεό για τη σφαίρα τους. Το φυτό είναι θεός για την πέτρα, το ζώο είναι θεός για το φυτό κατά κάποιον τρόπο. Έτσι ο άνθρωπος είναι ο θεός των ζώων, είναι το τέλειο ον, που στο πέρασμα των αιώνων θα μπορέσουν να φτάσουν ή να γίνουν ίσοι μ' αυτό. Το οικιακό ζώο αγαπάει τους θεούς του, κι όταν συναντάει τον "θεό του", τον κύριό του, ακόμα και η λέξη αγάπη είναι μικρή. Είναι μια αγάπη χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς απαντήσεις, χωρίς μνησικακίες. Απλά είναι αγάπη...

Έχετε δει πως αυτά τα ζώα αναζητούν πάντα τη συντροφιά των κυρίων τους; Έχετε δει πώς τους υπερασπίζονται, πώς τους ακολουθούν πιστά πέρα από το θάνατο; Έχετε δει πώς λατρεύουν τα ρούχα τους, το άρωμά τους, τη φωνή τους, όλα τους τα πράγματα; Πώς στέκονται προσοχή με μια μόνο λέξη του κυρίου τους;

Παρά το γεγονός ότι η Μάγια παίζει μ' εμάς και με τα αισθήματά μας, παρά το ότι η νοημοσύνη μας ακόμα βρίσκεται υπό δόμηση, έχουμε εδώ μια καλή ευκαιρία για να πάρουμε την πιο άξια από τις διδασκαλίες.

Μας λείπουν πολλά ακόμα για να γίνουμε "εξημερωμένοι άνθρωποι", εξελιγμένοι άνθρωποι. Εμείς δεν αναγνωρίζουμε τόσο εύκολα τους θεούς μας, όπως το κάνουν τα ζώα. Κι αν ακόμα αυτοί οι θεοί μάς παρουσιάζονται, ούτε τους αγαπάμε, ούτε τους υπακούμε. Οι θείοι νόμοι δεν είναι παρά απλές αφαιρέσεις κι ο ιερός λόγος είναι μια συμβατικότητα στις πιο πολλές περιπτώσεις. Αγνοούμε την αληθινή αφοσίωση και την αληθινή ευπείθεια. Κι αν είχαμε να διαλέξουμε μεταξύ τού να ζήσουμε με τους ανθρώπους ή να ακολουθήσουμε τους θεούς μας στο θάνατο... ο ανθρώπινος εγωισμός, τα "πλεονεκτήματα του νου" θα μας έκαναν να διαλέξουμε το μονοπάτι της πλάνης.

Μέσα στην ψευδαίσθηση που μας τυλίγει, μόλις διακρίναμε ένα ίχνος αλήθειας: αν τα ζώα είναι αγνά και υγιή στα αισθήματά τους, στις συγκινήσεις τους και στη βασική τους νοημοσύνη, γιατί να μη δούμε την αγνή τους αγάπη προς το Θεό; Γιατί να μην δηγηθούμε από αυτό το ένστικτο που -αλάνθαστα- αναζητάει το ανώτερο; Έτσι θα μπορούσε ίσως ο νους να μας εξυπηρετήσει επιτέλους σε κάτι...

Από το βιβλίο "Παιχνίδια στον Καθρέπτη"