O Άκμπαρ παραλίγο να έχανε το ραντεβού του με την ιστορία. Όταν ξεκίνησαν οι ωδίνες του τοκετού της μητέρας του υπήρχε μια ιδιαίτερη ευνοϊκή συνάντηση πλανητών. Τότε όμως εμφανίστηκε στο πλευρό του κρεβατιού της μητέρας του μια μαμή που ήταν τόσο άσχημη, με αποτέλεσμα να την τρομάξει τόσο πολύ, ώστε να σταματήσουν οι ωδίνες του τοκετού. Παρ’ όλα αυτά ο Άκμπαρ γεννήθηκε με καλό άστρο στις 15/10/1542. Είχε ανάγκη τη βοήθεια των άστρων. Ο πατέρας του ο Humayun, ήταν την εποχή της γέννησης του Άκμπαρ ένας βασιλιάς δίχως γη. Ο πρώην άρχοντας της μογγολικής αυτοκρατορίας της βόρειας Ινδίας ήταν, μετά από πολλές χαμένες μάχες, ένας κυνηγημένος που προσπαθούσε να προστατέψει την οικογένειά του από τον Πέρση νικητή.
Μεγάλος Μογγόλος στα δεκατέσσερα.
Ο τροχός της μοίρας όμως γύρισε και πάλι. Όταν κάποια στιγμή ο Humayun πέθανε στο Δελχί, σκοντάφτοντας στην παλιά σκάλα της βιβλιοθήκης του, κι ανέλαβε ο γιός του το αξίωμα του Μεγάλου Μογγόλου, είχε ήδη ξανακερδηθεί η αυτοκρατορία. Ο Άκμπαρ ήταν τότε μόλις 14 χρονών. Ήταν ένα άγριο αγόρι με ακούραστη ενέργεια. Παρ’ όλη την επιθυμία του πατέρα του εκείνος αρνιόταν να μάθει να γράφει και να διαβάζει και δεν έμαθε ποτέ. Τα ενδιαφέροντά του αφορούσαν αποκλειστικά τα αθλήματα, το κυνήγι και τις τέχνες του πολέμου. Άλλωστε δεν έλειπαν και οι ευκαιρίες για να τις εξασκήσει. Η χώρα που είχε κληρονομήσει ήταν μεγάλη αλλά όχι ασφαλής. Μετά από πολλές εκστρατείες και πάντα νικηφόρες μάχες, η αυτοκρατορία εκτίνονταν σε όλη τη βόρεια Ινδία, το σημερινό Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Το Κασμίρ έγινε ο προσωπικός του κήπος και ο αγαπημένος του καλοκαιρινός προορισμός.
Αγαπούσε την πολυτέλεια, παντρεύτηκε πολλές φορές και είχε 300 παλλακίδες. Έφερνε πάγο από τα Ιμαλάια, για να δροσίζει το κρασί του. Αγαπούσε τα φρούτα από την γη των προγόνων του και ειδικά τα αγαπημένα του πεπόνια και σταφύλια της κεντρικής Ασίας, που οι υπήκοοί του φρόντιζαν να του φέρνουν.
Τι λείπει σε κάποιον που τα έχει όλα;
Τον Ιούλιο του 1573, επέστρεψε από μια εκστρατεία πίσω στο Σικρή. Μέσα σε ένα τέμενος των Σούφι, αφιερωμένο στον Άγιο Σαλίμ και με την ευλογία ενός Σούφι ερημίτη, γεννήθηκε ο γιός του Γιαχανκίρ. Εκεί λοιπόν, 50χλμ. μακριά από την Άκρα, ίδρυσε μια νέα πρωτεύουσα την Fatehpur, την πόλη της Νίκης. Ο Άκμπαρ ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος μιας μεγάλης αυτοκρατορίας κι ένας ανίκητος στρατηγός.
Μετά από αυτό είχε αρχίσει να έχει πολλά ενδιαφέροντα, έβαζε να του διαβάζουν βιβλία διαφόρων επιστημονικών θεμάτων κι άρχισε να αποκτά μια ευρύτερη μόρφωση. Εκείνη την εποχή ο Άκμπαρ ήταν ένας καλός μουσουλμάνος, που ακολουθούσε πιστά τις προσταγές της πίστης του. Αγαπούσε τις τέχνες, προπαντός τη μουσική, αλλά δεν κατάφερνε να βρει απάντηση στο ερώτημα για το νόημα της ύπαρξης. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον το όμως ήταν η μεταφυσική.
Το 1575, όταν ήταν 33 χρονών, θεμελίωσε μια αίθουσα στο Fatehpur Sikri, για την έρευνα θρησκευτικών και φιλοσοφικών ζητημάτων. Το κτήριο αυτό ονομάστηκε Ibadat Khana, ο οίκος της λατρείας. Σήμερα η Fatehpur Sikri είναι μια πόλη φάντασμα αλλά και ένας τουριστικός μαγνήτης, γι’ αυτό έχουν ανακαινιστεί πολλές αίθουσες του παλατιού. Δεν είναι γνωστό πλέον που βρισκόταν πραγματικά ο οίκος της λατρείας, όμως υπάρχει μια αίθουσα που έχει στο κέντρο μια κολόνα ως την μέση και πάνω της στηρίζεται ένα κιονόκρανο σε σχήμα Λωτού. Να καθόταν άραγε εδώ ο Μεγάλος Μογγόλος στις συζητήσεις αυτές;
Οι συζητήσεις στον οίκο της λατρείας ξεκινούσαν Πέμπτη βράδυ και διαρκούσαν όλη τη νύχτα. Αρχικά η είσοδος επιτρεπόταν μόνο σε μουσουλμάνους, επειδή στόχος του Άκμπαρ ήταν να επιλυθούν οι διαφωνίες που υπήρχαν μεταξύ των διαφορετικών κατευθύνσεων της πίστης του Ισλάμ.
Το 1578 υπήρξε μια στροφή στην ζωή του Άκμπαρ. Κατά την διάρκεια ενός κυνηγιού είχε ένα μυστικιστικό βίωμα, για το οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά, διότι ο ίδιος δεν θέλησε ποτέ να αναφέρει τι ακριβώς συνέβη.
Η θρησκευτική αποκλειστικότητα ήταν κάτι αδιανόητο γι’ αυτόν…
Μετά από αυτό το συμβάν δεν ξαναπήγε ποτέ για κυνήγι και δεν έτρωγε πια σχεδόν καθόλου κρέας. Η πολυτελής ζωή του μετατράπηκε σε σπαρτιατική. Όμως η μεγαλύτερη αλλαγή έγινε στο πνευματικό επίπεδο. Άνοιξε τις πόρτες του οίκου της λατρείας σε όλες τις θρησκείες. Ινδοί, Εβραίοι, οπαδοί του Ζαροάστρη και Χριστιανοί συμμετείχαν πλέον και αυτοί στις συζητήσεις. Η αναζήτηση του Θεού σήμαινε για αυτόν την αναζήτηση της αλήθειας. Η θρησκευτική αποκλειστικότητα ήταν κάτι αδιανόητο. Πίστευε ότι η υποτίμηση μιας θρησκείας, οποιασδήποτε θρησκείας, εξισώνονταν με την υποτίμηση του θεού. Ήθελε να ανακαλύψει την έννοια του καλού, την οποία διαισθάνονταν μέσα σε όλες τις θρησκείες και που για τον ίδιο ταυτίζονταν με τη λογική. Θεωρούσε ότι μόνο η πίστη είχε αξία, η οποία ενδυναμώνεται από τη σοφία.
Ο Άκμπαρ ήταν μάλλον ο μοναδικός στον οίκο της λατρείας που καθοδηγούταν από την αγάπη για τη σοφία. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήθελαν να στηρίξουν τις προσωπικές τους θέσεις σε σχέση με την πίστη τους, κι αν ήταν δυνατόν, εις βάρος των άλλων πίστεων. Τελικά απογοητευμένος ο Άκμπαρ διέκοψε αυτές τις δημόσιες συζητήσεις. Καμία θρησκεία δεν μπορούσε να τον ικανοποιήσει απόλυτα. Στην διάρκεια της αναζήτησής του απομακρύνθηκε από τον ορθόδοξο ισλαμισμό, κάτι όμως που ποτέ δεν παραδέχτηκε δημόσια. Άρχισε να διατυπώνει λοιπόν τις προσωπικές του απόψεις. Το συμπέρασμα αυτών ήταν η θρησκευτική πίστη Din Ilahi, η οποία όμως δεν κατάφερε να βρει ανταπόκριση πέρα από κοντινό κύκλο του Άκμπαρ και έμοιαζε περισσότερο με αδελφότητα, στην οποία οι μυημένοι διατηρούσαν την προσωπική τους πίστη, αλλά είχαν μεταξύ τους κοινές ηθικές βάσεις, καθώς και την αρετή της ανεκτικότητας. Η Din Ilahi γεννήθηκε και πέθανε μαζί με τον Άκμπαρ.
Τα αποτελέσματα της σωστής δράσης…
Οι προσωπικές του απόψεις όσον αφορά στην πρακτική εξάσκηση της διακυβέρνησης ήταν πολύ αποτελεσματικές και με διάρκεια, διότι ο Άκμπαρ ήταν άνθρωπος της δράσης. Δούλευε σκληρά έτσι ώστε οι υπήκοοί του, που ανήκαν σε διαφορετικές κουλτούρες, φυλές και θρησκευτικές πίστεις, να μπορούν να ζουν ειρηνικά μεταξύ τους. Η διακυβέρνησή του ήταν τόσο λαϊκή, όσο θα μπορούσε να ήταν σε εκείνη την εποχή.
Κατήργησε τον παλαιότερο φόρο που πλήρωναν όσοι δεν ήταν Μουσουλμάνοι. Όλοι ήσαν ίσοι μπροστά στο νόμο (τουλάχιστον θεωρητικά). Προσπάθησε να είναι ένας δίκαιος κυβερνήτης. «Η τυραννία είναι μια παρανομία, ειδικά για τον κυβερνήτη, τον προστάτη του κόσμου» ήταν η άποψή του. Ο Άκμπαρ εφάρμοσε ένα σύστημα διαχείρισης, το οποίο ήταν τόσο λειτουργικό, ώστε να το ενστερνιστούν αργότερα οι Άγγλοι, όταν έγιναν οι κύριοι της Ινδίας. Ο Άκμπαρ πέθανε το 1605.
…αλλά και της λανθασμένης δράσης…
Η διακυβέρνηση του Άκμπαρ με την λαϊκή της εφαρμογή, την αναγνώριση του δικαιώματος της ανεξιθρησκίας και το ότι ήταν ανοιχτή σε λογικά επιχειρήματα, προσέφερε τη δυναμική ενός μεγάλου μέλλοντος για την Ινδία. Δυστυχώς πάλι η ρωγμή μέσα από την οποία είχε μπει το φως, έκλεισε γρήγορα. Τον Άκμπαρ ακολούθησε ο Jahangir, ο οποίος προστάτεψε την κληρονομιά του πατέρα του. Μετά ήρθε ο Shah Jahan, ο οποίος οικοδόμησε το Τάζ Μαχάλ. Ο γιός του, ο Aurangzeb (1618-1707) πήρε πολύ στα σοβαρά τον τίτλο του ως «σκλάβος του Θεού». Αγαπούσε τους Μουσουλμάνους αλλά απεχθανόταν τους «άπιστους» που ήταν και ο μεγαλύτερος αριθμός των υπηκόων του. Σε όλη τη χώρα γκρέμιζε τους ναούς και έχτιζε στη θέση τους τεμένη. Ένας τέτοιος ναός που έγινε τέμενος ήταν στην Ayodhya, για τους Ινδουιστές ο τόπος γέννησης του θεού Ράμα. Το 1993 το τέμενος αυτό μετατράπηκε σε κάρβουνο και σκόνη από ένα μεγάλο αριθμό εξεγερθέντων Ινδουιστών. Έτσι ξεκίνησε στην Ινδία ο εμφύλιος. Ακόμη και σήμερα πρέπει να φυλάγεται μέρα νύχτα το τέμενος. Σήμερα όλοι αναρωτιούνται για το πού οδεύει όλο αυτό. Εδώ, όπως και σε πολλά άλλα μέρη της γης που έχουν το ίδιο πρόβλημα, υπάρχει μπαρούτι που μπορεί κάθε στιγμή να ανατιναχτεί, 400 χρόνια μετά τον Άκμπαρ αλλά και δυστυχώς 300 μόνο χρόνια μετά τον Aurangzeb.
Ξέρετε ότι;
• Ο ποιητής Alfred Tennison έγραψε ένα ποίημα με θέμα Το όνειρο του Άκμπαρ". Εμπνεύστηκε από την θρησκευτική ανεκτικότητα που πρέσβευε ο Άκμπαρ και η οποία την εποχή του Τένισον (19ος αιώνα) έλλειπε από το Χριστιανισμό της εποχής.
• Ο Βιβάλντι εμπνεύστηκε από το Μεγάλο Μογγόλο κι έγραψε ένα κονσέρτο γι’ αυτόν, που ονόμασε "Il grosso Mogul".