Στην Μπαγκαβάντ Γκίτα αναφέρεται, ότι κάθε πράξη δημιουργεί τριπλές αντιδράσεις – επιθυμία, αποστροφή και ένα μίγμα των δύο. Αν πάρουμε κάτι που θέλουμε πάρα πολύ, αυτό μας κάνει ευτυχισμένους. Αν όμως πάρουμε κάτι, που δεν θέλουμε, αυτό μας κάνει δυστυχισμένους. Αν πάρουμε κάτι, που μας αρέσει και δεν μας αρέσει, θα γίνουμε τόσο ευτυχισμένοι, όσο και δυστυχισμένοι. Όταν ο νους επηρεάζεται από αρνητικές αντιδράσεις, τότε παθαίνει συχνά κατάθλιψη ή αναστατώνεται, επιτρέποντας έτσι σε ασθένειες να εμφανιστούν. Τα πάντα μπορούν να συμβούν, γιατί το κάρμα επηρεάζει την προσωπικότητα και την συμπεριφορά.

 

Χρειάζεται να βρούμε έναν τρόπο να δημιουργούμε κάρμα, έτσι ώστε οι συνέπειες να μην μας επηρεάζουν. Αυτό το μονοπάτι, η μέθοδος, η εσωτερική διδασκαλία που εκπαιδεύει τον άνθρωπο στη σωστή τοποθέτηση απέναντι στο κάρμα είναι γνωστή ως Κάρμα Γιόγκα. Είναι μία από τις τέσσερις βασικές Γιόγκα που οδηγούν τον άνθρωπο στην απελευθέρωσή του από τα δεσμά της ύλης.

 

Δημιουργούμε κάρμα, όταν δρούμε έχοντας τον εαυτό μας στον νου, τις προσωπικές επιθυμίες και προβλήματα ως κίνητρο. Όταν δρούμε όχι για τον εαυτό μας, αλλά ως μία υπηρεσία, ως μία προσφορά στους άλλους, ο νους ελευθερώνεται και νιώθουμε τα ευεργετήματα της Κάρμα Γιόγκα.

 

Όταν βοηθάμε τον κόσμο, βοηθάμε τον εαυτό μας. Το κύριο αποτέλεσμα της εργασίας που κάνουμε για τους άλλους είναι ότι μας εξαγνίζει. Μέσα από την εξακολουθητική προσπάθεια να κάνουμε καλό στους άλλους, προσπαθούμε να ξεχάσουμε τους εαυτούς μας κι αυτό το «ξέχασμα» του εαυτού είναι το σημαντικότερο μάθημα που οφείλουμε να μάθουμε σ’ αυτή τη ζωή. Κάθε πράξη ελεημοσύνης, κάθε σκέψη συμπόνοιας, κάθε πράξη βοήθειας, κάθε καλή πράξη αφαιρεί κάτι από την αλαζονεία και τον εγωισμό μας.

Η κάρμα γιόγκα διδάσκει: «Μην εγκαταλείπεις τον κόσμο, ζήσε μέσα στον κόσμο, γεύσου τον όσο μπορείς, αλλά για δικιά σου απόλαυση μην εργαστείς ποτέ». Ο στόχος δεν πρέπει να είναι η απόλαυση. Πρώτα πρώτα να «σκοτώσουμε» το εγώ μας και κατόπι να αγκαλιάσουμε ολόκληρο τον κόσμο. (Μπαγκαβάντ Γκίτα, Γ’, 25-26)

«Όπως οι κοινοί άνθρωποι κάνουν Όλα όσα πρέπει να γίνουν Γιατί είναι μ’ αυτά δεμένοι, Έτσι κι ο σοφός κάνει ό,τι πρέπει Αν και υποχρέωση δεν έχει, επειδή Θέλει να δίνει το παράδειγμα στους άλλους. Γιατί ο φρόνιμος δεν κάνει αντίθετα Με τη γνώμη αυτών που είναι δεμένοι με την πράξη Μα βοηθάει με προθυμία κι εργάζεται μαζί τους».

 

Η γιόγκα αυτή μας οδηγεί στην παραδοχή ότι αυτός ο κόσμος είναι ένας κόσμος που διαρκεί «πέντε λεπτά», ότι είναι κάτι μέσα από το οποίο πρέπει να περάσουμε κι ότι η ελευθερία δεν υπάρχει εδώ αλλά πέρα από δω. Για να ξεφύγουμε από τα δεσμά αυτού του κόσμου, πρέπει να βαδίσουμε μέσα σε αυτόν με σταθερό κι αργό βήμα. Η κάρμα γιόγκα είναι η επιστήμη του τρόπου εργασίας. Μας λέει να εργαζόμαστε ακατάπαυστα, αλλά να μην προσκολλιόμαστε στην εργασία. Να μην ταυτιζόμαστε με τίποτε. Να κρατάμε τον νου μας ελεύθερο. Ό,τι βλέπουμε γύρω μας, οι λύπες κι οι στενοχώριες δεν είναι παρά οι αναγκαίες συνθήκες αυτού του κόσμου. Δεν ανήκουν στην αληθινή μας φύση.

Για να τελειώσει ο άνθρωπος με την κάρμα γιόγκα, τη γιόγκα της δράσης, της προσφοράς και της υπηρεσίας, πρέπει να πράττει κάθε έργο ως καθήκον και να πράττει καθετί σε αρμονία με τον νόμο. Επιθυμώντας να συμμορφώνεται με τον νόμο σε όποιο πεδίο της ύπαρξης κι αν βρίσκεται, η επιθυμία έχει την τάση να γίνεται δύναμη που ενεργεί σύμφωνα με τη θεϊκή θέληση και να εργάζεται για την εξέλιξη από δίψα ενεργητικότητας. Έτσι κάθε πράξη γίνεται θυσία που προσφέρεται για να γυρίσει ο τροχός του νόμου κι όχι για τον καρπό που μπορεί να δώσει. Η πράξη γίνεται χρέος κι ο καρπός της χαρίζεται με χαρά για να βοηθήσει τον πλησίον, χωρίς εκείνος που πράττει να ενδιαφέρεται για τον καρπό. Ο καρπός ανήκει στον νόμο κι ο νόμος τον αφήνει να μοιραστεί.

 

Η κάρμα γιόγκα είναι απαραίτητο μέρος της ζωής μας. Είναι τόσο απαραίτητη όσο και το φαγητό, η ομιλία ή το περπάτημα, γιατί πρέπει να συνεχίσουμε να δημιουργούμε κάρμα όσο είμαστε ζωντανοί. Δεν μπορούμε να ζούμε χωρίς δράση. Γι’ αυτό, να εκτελούμε τις πράξεις μας ως υπηρεσία για την εξέλιξη όλων των όντων και θα απολαύσουμε μία ζωή υπέρτατης ευτυχίας, απλότητας και ευδαιμονίας. Ποτέ δε θα νιώσουμε μοναξιά ούτε θα μας έρθουν κακοτυχίες.

 

Όταν ο νους είναι σε ειρήνη με τον εαυτό του, το σώμα κερδίζει την υγεία. Οι άνθρωποι έλκονται από ένα τέτοιο άτομο, όπως οι μέλισσες στο μέλι. Η γιόγκα αυτή διδάσκει τη Διάκριση (Βιβέκα). Με απλά λόγια, να πάρουμε αυτό που πρέπει και να αφήσουμε αυτό που δεν πρέπει. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποφύγουμε το ατελές και να προσανατολιστούμε στο τέλειο. Πώς;

 

Πρέπει καταρχήν να αντιληφθούμε τι είναι το καλό και τι είναι το κακό. Σύμφωνα με την κάρμα γιόγκα, οτιδήποτε μας συνδέει με την ύλη και μας αγκιστρώνει πάνω σε αυτήν είναι το κακό. Αντίθετα, οτιδήποτε μας απελευθερώνει από την ύλη είναι το καλό.

Το ερώτημα όμως είναι με ποιον τρόπο μπορούμε να απελευθερωθούμε από την ύλη. Εάν ο νους μας αρχίσει να σκέπτεται διαφορετικά και να βλέπει τα πράγματα από την αληθινή τους όψη, τότε ξεφεύγουμε από τα δεσμά μας. Η κάρμα γιόγκα μας διδάσκει τον τρόπο με τον οποίο θα μεθοδεύσουμε τον σκεπτικισμό μας, ώστε να σταματήσει η σφαλερή επανάληψη των ίδιων αιτιών και αποτελεσμάτων. Μας διδάσκει ότι η ελευθερία είναι πέραν του τόπου, του χρόνου και της αιτιότητας.

Οτιδήποτε ο νους μας συλλαμβάνει υπάγεται στην πεπερασμένη ματαιότητα. Για να επέλθει η εσωτερική ελευθερία ο νους του ανθρώπου πρέπει να αποκοπεί από κάθε προσκόλληση, να αντιταχθεί σε κάθε είδους καρπό, ικανοποίηση ή ανταμοιβή. Όταν ο άνθρωπος αρνηθεί τον καρπό του οποιουδήποτε έργου του, τότε σταματά την επαναφορά του κύκλου στα ίδια. Δεν αναπαράγει νέο αίτιο που θα προκαλέσει μοιραία νέο αποτέλεσμα. Έτσι αρχίζουν να σπάζουν οι αλυσίδες που κρατούν δέσμια την ψυχή στον κόσμο της μορφής.

Γι’ αυτό η κάρμα γιόγκα συμβουλεύει:
α) Δραστηριότητα. Μια αδιάκοπη δραστηριότητα η οποία δεν αποσκοπεί στην απολαβή του αποτελέσματος και του καρπού της, δηλαδή στη συγκέντρωση αγαθών υλικών και ηθικών. Η προσκόλληση προς τον καρπό του κάθε έργου λέγεται εγωισμός.
β) Απομάκρυνση από την τέρψη κάθε είδους, διότι ευτυχία δεν υπάρχει. Είναι μια ψευδαίσθηση, μια ματαιότητα. Κάθε σκέψη, λόγος, πράξη, πρέπει να τείνουν προς την τελειότητα, δηλαδή την ανεύρεση της εσωτερικής γνώσης και σοφίας.

Ο Κάρμα γιόγκι για να εφαρμόσει αυτές τις αρχές, δηλαδή την μη προσκόλληση σε οποιοδήποτε καρπό του έργου του (υλική ή ηθική ανταμοιβή) και την μη αναζήτηση της απατηλής ευτυχίας, πρέπει να έχει κατανικήσει τον εγωισμό του. Η καταπάτηση του εγωισμού στην κάρμα γιόγκα σημαίνει ανάπτυξη τηςταπεινοφροσύνης. Αυτή είναι η μονή αληθινή ηθική που απελευθερώνει τον άνθρωπο από κάθε ιδιοτέλεια, αδυναμία, ψευδαίσθηση και του προσδίδει τεράστια πνευματική δύναμη. Πρόκειται για εσωτερική δύναμη η οποία όσο περισσότερο αναπτύσσεται, τόσο ο άνθρωπος τελειοποιείται, προσφέρεται και θυσιάζεται για το γενικό καλό απομακρυνόμενος από τον εγωκεντρισμό και την πάσης φύσης ιδιοτέλεια.

 

Εκείνος που προσκολλάται στα αποτελέσματα των έργων του, πάντα είναι δυσαρεστημένος για τη φύση των καθηκόντων που του έφερε το πεπρωμένο του. Γι’ αυτόν που εργάζεται χωρίς προσκόλληση, όλα τα καθήκοντα είναι εξίσου καλά κι αποτελούν αποτελεσματικά εργαλεία για την εξολόθρευση της ιδιοτέλειας, της φιληδονίας και για την απελευθέρωση της ψυχής.

Ο άνθρωπος που έφτασε σ’ αυτή την κατάσταση «απραξίας μέσα στην πράξη», έμαθε το μυστικό που βάζει τέλος στον τροχό του Κάρμα. Καταστρέφει την πράξη που γέννησε στο παρελθόν με τη γνώση, εξουδετερώνει την παρούσα πράξη με αφοσίωση.

Πρέπει λοιπόν να σπάσουμε τα δεσμά του πόθου. Δε θα σπάσουμε όμως τα δεσμά της καρδιάς, προσπαθώντας να σκοτώσουμε την καρδιά. Δε θα σπάσουμε τα δεσμά του πόθου, προσπαθώντας να γίνουμε πέτρες ή μέταλλο, ανίκανοι να αισθανθούμε. Όσο πλησιάζει ο μαθητής στην απελευθέρωση, αποκτά περισσότερη ευαισθησία, όχι λιγότερη. Γίνεται τρυφερότερος κι όχι σκληρότερος. Είναι αυτός που ανταποκρίνεται σε κάθε κραδασμό ερχόμενο από το εξωτερικό σύμπαν, που τον συγκινεί το καθετί, που τα αισθάνεται όλα κι ανταποκρίνεται σε όλα και που ακριβώς επειδή δε θέλει τίποτε για τον εαυτό του, είναι ικανός να τα δίνει όλα σε όλους.

Όταν η ιδέα του να κάνει το καλό γίνει πια ένα με το ίδιο του το Είναι, τότε ο άνθρωπος θα πάψει να ψάχνει γύρω του για κίνητρα. Ας κάνουμε καλό επειδή είναι καλό να κάνουμε το καλό. Όποιος κάνει το καλό για να πάει στον παράδεισο, απλώς γεννάει δεσμά για τον εαυτό του. Όποια δραστηριότητα ξεπηδάει ακόμα κι από το πιο απειροελάχιστο κίνητρο, αντί να μας ελευθερώνει, προσδένει μια επιπλέον αλυσίδα στα πόδια μας.

Έναν τέτοιο άνθρωπο δεν τον κρατάει ο τροχός του κάρμα, γιατί δε σφυρηλατεί κανέναν δεσμό που να δένει την ψυχή. Όσο περισσότερο ο μαθητής γίνεται κανάλι της θεϊκής Ζωής, τίποτε άλλο δε ζητά παρά να είναι το κανάλι κι ολοένα να πλαταίνει για να αφήνει να κυλάει η Μεγάλη Ζωή. Ο μοναδικός του πόθος είναι να γίνει μεγαλύτερο δοχείο και να βρίσκει μέσα στον εαυτό του λιγότερα εμπόδια για τη ροή της ζωής προς τα έξω. Η ζωή του μαθητή είναι εργασία μόνο και μόνο για να υπηρετεί, είναι η ζωή που έχει σπασμένα τα δεσμά που δένουν.

Βιβλιογραφία
1. Τα 3 Κέντρα Μυστηρίου, Γ.Πλάνας, εκδ. ΕΝΑ
2. Κάρμα Γιόγκα, Σουάμι Βιβακανάντα, εκδ. Κονιδάρη
3. Το Κάρμα, Annie Besant, εκδ. ΔΙΟΝ
4. Το Κλειδί της θεοσοφίας, Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, εκδ. Θεοσοφικής Εταιρείας
5. Κάρμα γιόγκα, η γιόγκα της προσφοράς κα της υπηρεσίας, Σμαρώ Κοσμάογλου, Ομακοείο Αθηνών
6. Μπαγκαβάντ Γκίτα

 

http://www.nea-acropoli-athens.gr/arthra/esoterismos/435-karma-kai-anthropini-zoi
http://www.nea-acropoli-athens.gr/arthra/esoterismos/183-2008-11-25-19-21-56